توسعه دانش و فناوری برای توسعه اقتصادی به طور مشخص در برنامه سوم توسعه مدنظر قرار گرفت. در این برنامه برای اولین بار فصل مجزا برای توسعه علم و فناوری تدوین شد. اولین تأثیر آن در تغییر عنوان وزارت فرهنگ و آموزش عالی به وزارت علوم تحقیقات و فناوری بود. در ادامه با رویکرد توسعه فناوری مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری شکل گرفتند.
روزنامه ایران: معاونت علمی و فناوری رئیسجمهور نیز با هدف توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه برنامههای مختلفی ایجاد کرد و به توسعه شرکتهای بخش خصوصی با عنوان شرکتهای دانشبنیان در قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانشبنیان و تجاریسازی نوآوریها و اختراعات رسید. حاصل دو دهه تلاش دولت و عزم مردم بخصوص متخصصان و دانشگاهیان شکلگیری بزرگترین اکوسیستم دانشبنیان در منطقه خاورمیانه است.
ظهور این سرمایهگذاری در زیرساخت توسعه در کشور از منابع ملی بخصوص در زمینه رقابتپذیری و تابآوری اقتصاد بسیار اندک است. به همین دلیل شیرینی این سرمایهگذاری کمتر در کام عموم مردم احساس میشود. یکی از دلایل اصلی این امر آن است که توسعه اقتصاد دانشبنیان در کشور تا کنون محدود به برنامههای وزارت علوم و معاونت علمی بوده است و دستگاههای تخصصی در این زمینه کمتر ورود داشتهاند. وزارت اقتصاد در دور جدید از ابتدا با هدفگذاری اقتصاد ایران از یک اقتصاد نفتی به اقتصاد دانشبنیان سیاستهای خود را طراحی کرده است. نامگذاری سال جدید با عنوان تولید؛ دانش بنیان و اشتغال آفرین باعث شد تا تمرکز بیشتری در این زمینه به وجود آید. برای رسیدن به تولید دانشبنیان همانند دو امدادی وزارتخانه و شرکتهایی که ستون اصلی اقتصاد را شکل دادهاند باید چوب توسعه دانش و نوآوری را که تا کنون دستگاههای توسعه علم و فناوری به اینجا رساندهاند در دست گیرند و برای توسعه توان تولید داخلی و افزایش رقابتپذیری به خط پایان افزایش درآمد سرانه و رفاه ملی برسانند.
وزارت امور اقتصادی و دارایی بهعنوان یکی از اصلیترین دستگاههای اجرایی در این زمینه بار مضاعفی بر دوش خواهد داشت. اکثر ابزارهای تسهیل تولید دانشبنیان در این وزارت قرار دارد. از ابتدای هر فعالیت اقتصادی در کشور چه در حوزه مجوزهای کسب و کار و چه در زمینه تأمین مالی ابزارهای مختلف بانک و بورس در آن تنظیم میشود.
از طرف دیگر پوشش ریسک این فعالیتها از طریق بیمه انجام میشود. واردات تجهیزات و صادرات کالاهای ناشی از این فعالیتها نیز از طریق گمرک انجام میشود. در صورتی که وزارت اقتصاد توجه ویژهای به تولید دانشبنیان داشته باشد و از ابزارهای خود استفاده کند امید به توسعه این اقتصاد هر چه بیشتر خواهد بود. بنابراین یکی از بازیگران اصلی که باید چوب دو امدادی توسعه اقتصاد دانشبنیان را در دست بگیرد قطعاً وزارت اقتصاد خواهد بود.
رونمایی از برنامه وزارت امور اقتصادی و دارایی در حمایت از تولید دانشبنیان یکی از نشانههای رویکرد جدید در این وزارتخانه است. البته اصلیترین حمایت از تولید دانشبنیان محدود کردن فعالیتهای غیرمولد و پاداش به فعالیتهای مولد است. در این زمینه سیاستهای مالیاتی وزارت در وضع مالیاتهای تنظیمی حائز اهمیت است.
در این رویکرد لازم است نگاه جامعی به ابزارهای وزارت برای توسعه فعالیتهای دانشبنیان داشته باشیم. پیگیری اجرای این برنامه بهصورت منسجم در نهایت به اثربخشی آن کمک شایانی خواهد داشت. توجه به رویکرد دو امدادی در توسعه سیاستگذاریهای اقتصادی در فرایند اثربخشی آن باعث خواهد شد که انرژی دستگاههای اجرایی برای فعالیتهای آتی دوچندان شود.
انتهای پیام/