روزنامه ایران:  داستان «راسته آهنگر‌ها» از همان روزهای آغازین جنگ شروع می شود و یک نوجوان پرجنب و جوش دزفولی که از حضور در پایگاه هوایی تا کشیک‌های کمیته را تجربه کرده، حال و هوای روزهای اول جنگ را نشان‌مان می دهد و وارد جزئیات می شود. چه چیزی بیشتر از جزئیات دقیق و درست یک نگاه ریزبین به درک واقعیت و فهم زمانه کمک می کند. محمدحسین شمشیرگرزاده  که از همان روزهای اول انقلاب در دل اتفاقات مهم حضور داشته از بهمن 1357 تا شهریور 1359 و حمله عراق و آغاز رسمی جنگ ماجراهای جالبی را روایت می کند. از درگیری با گروهک‌های ضدانقلاب و دستگیری کودتاچیان ارتشی تا روزهای آغازین جنگ و حمله نیروهای بعث به پایگاه‌های نظامی و مقابله‌های جانانه خلبانان ارتش و فرار بعضی فرماندهان. اما اینها فقط شروع ماجرا و استخوان بندی روایت و خاطرات خدمت سربازی شمشیرگرزاده است.

آغاز سربازی در هر دوره و زمانه‌ای دوره آموزشی است. این مثل که قدیمی‌ترها می گفتند: «پسرها باید بروند سربازی تا مرد شوند» هم احتمالاً به همین دوره آموزشی ربط دارد. سربازی سال‌های جنگ یعنی تلاش، خستگی و دوباره تلاش. خاطرات دوران آموزشی شمشیرگرزاده  هم سختی دارد و هم شیرینی، برای همین هم طعم خاطرات این دوره برای خواننده کتاب ملس است. بعد از دوره آموزشی سرباز وظیفه مثل هر نظامی دیگری وارد جبهه می شود و به عنوان رزمنده  کنار بقیه رزمندگان به دفاع می پردازد. چیزی که راسته آهنگرها را از بسیاری کتاب‌های دیگر خاطرات جبهه و جنگ متفاوت می کند، راوی و صاحب روایت آن است. احتمالاً درباره خاطرات و زندگینامه فرماندهان و رزمنده‌های دفاع مقدس کتاب‌های خاطرات زیادی خوانده‌اید یا درباره اش شنیده اید اما لااقل برای خود من اولین بار بود که خاطرات یک سرباز وظیفه را می خواندم. دسته و گروهی که مانند بقیه ارتشی‌ها و پاسدارها و بسیجی ها جنگیده‌اند و جان داده‌اند اما کمتر درباره‌آنها صحبت  شده و خودشان هم کمتر از خودشان گفته‌اند. این بار یکی از این سربازها دفترچه خاطراتی داشته که ریز وقایع، اتفاقات و خاطراتش را ثبت و ضبط کرده و حالا با کنار هم گذاشتن آنها روایتی جدید و متفاوت را نشان‌مان می‌‌دهد. کتاب علاوه بر اینکه به جزئیات پرداخته، نگاهی واقع‌بین دارد و سعی نکرده مقدس‌نمایی کند. هم خوبی‌ها و هم بدی‌ها را گفته است. به نظر می‌آید یکی از ویژگی‌های مثبت کتاب همین نوع نگاه راوی است. صداقت و صراحت راوی باعث شده کتاب مزیتی ممتاز داشته باشد. نمی دانم نویسنده، خاطره یا اظهارنظری را حذف و تعدیل کرده یا نه، اما با خواندن داستان در مواجهه با وقایع به اندازه‌ای با صراحت مواجهیم که بعید است دچار خودسانسوری شده و در دام فانتزی کردن روایت جنگ افتاده باشد. در یک کلام اگر بخواهم از ویژگی‌های دیگر کتاب بگویم همین صراحت و صداقت روایت نویسنده است. تلاش برای نمایش واقعیت و نزدیکی به فضا و اتمسفر جنگ ارزشمند است. اگر فرمانده پاسداری در شناخت منطقه و طراحی عملیات اشتباهاتی کرده، اگر فرمانده ارتش از جبهه گریخته و اگر ... هیچ‌کدام مقدس بودن دفاع را نفی نمی کند که حذف شود و البته حذفش مخاطب را از دیدن واقعیت‌های اجتناب ناپذیر جنگ محروم می کند.

«راسته آهنگرها» می‌تواند به‌عنوان اثری موفق از خاطرات خودنوشت و مستند که با وسواس و دقت‌نظر فردی و ریزبینی صاحب خاطره به نگارش درآمده مورد مطالعه و توجه علاقه‌مندان به کتاب‌های حوزه خاطرات و ادبیات پایداری  قرار گیرد و الگوی خوبی برای رزمنده‌ها و ایثارگرانی باشد که توانایی ثبت و ضبط خاطرات خود را دارند.

انتهای پیام/