روزنامه ایران:  گزارش‌های میدانی از عرضه و قیمت فروش روغن خوراکی حاکی از آن است که بسیاری از مغازه‌های خرده فروشی با سوء استفاده از شرایط موجود اقدام به احتکار روغن و یا گرانفروشی کرده اند، درحالی که دولت 700 هزار تن روغن به کشور وارد کرده است که با عرضه این حجم از محصول به زودی جلوی چنین رفتارهای سودجویانه گرفته می‌شود.  افزایش شدید قیمت‌های جهانی و جنگ میان روسیه و اوکراین که به نابسامانی بازار جهانی مواد غذایی دامن زده منجر به این شده که بسیاری از کشورها نسبت به جمع‌آوری ذخایر غذایی و ممنوعیت صادرات روی آورند تا بتوانند این بحران جهانی را پشت‌سر بگذارند که شامل اقلام غذایی اساسی مانند غلات و گندم می‌شود. موضوع حمایت از تولید داخلی و رسیدن به خودکفایی در اقلام اساسی مانند روغن در شرایط فعلی تنش‌های بین‌المللی تا بدانجا قابل ملاحظه است که تأکید ویژه مقام معظم رهبری بر خودکفایی در تولید دانه‌های روغنی و هدف‌گذاری مسئولان وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر نزدیک شدن به این رتبه را در پی داشت اما مسأله مهم در این شرایط عقب‌ماندگی کشور در تولید دانه‌های روغنی علی رغم وجود طرح 10 ساله خودکفایی در تولید 8 محصول مهم برای افزایش ضریب امنیت غذایی است. براساس چشم‌انداز این طرح 10 ساله از سال 1394 تا 1404 باید 70 درصد نیاز کشور به روغن از محل تولید داخلی تأمین شود؛ این در حالی است که خوداتکایی 16 درصدی برای تولید روغن محقق شده است!

طبق این برنامه باید سطح زیرکشت دانه‌های روغنی به ۷۰۰هزار هکتار برسد، اما سطح زیر کشت این محصولات درحال حاضر ۳۰۰هزار هکتار است. علاوه بر این برنامه سال 1405 ایران سطح برداشت 670 هزار هکتار و تولید 1750 هزار تن از دانه‌های روغنی است که مشخص نیست با شرایط فعلی امکان افزوده شدن 400 هزار هکتاری سطح کشت دانه‌های روغنی وجود دارد یا خیر. این آمار حاکی از آن است که برنامه کلان اقتصادی طرح خودکفایی به هدف اصابت نکرده است. در شرایطی که اگر در موقعیت کنونی که دو کشور مهم تولیدکننده دانه‌های روغنی درگیر جنگ و مناقشه شده‌اند، ایران به سطحی از تولید می‌رسید که وابستگی جدی به واردات دانه‌های روغنی یا روغن خام نداشت، این نابسامانی در بازار رخ نمی‌داد.

در این زمینه علیرضا مهاجر، مجری دانه‌های روغنی وزارت جهاد کشاورزی در سال 94 اظهار کرده بود: «قرار است در پایان برنامه‌ ۱۰ ساله برای خوداتکایی حداقل ۷۰ درصد نیاز کشور را به روغن در داخل تأمین کنیم؛ بیشترین تمرکز ما در این زمینه روی محصول کلزاست، چرا که این دانه در پاییز کشت می‌شود و از نزولات جوی استفاده می‌کند، بنابراین به حل بحران کم آبی کشور نیز کمک خواهد شد.»

تولید محصولات اساسی در داخل سهم بسزایی در کاهش قیمت تمام شده دارد و نقش ویژه‌ای در جلوگیری خروج ارز از کشور را هم ایفا می‌کند. اهمیت سیاستگذاری مزبور  در شرایط فعلی که نیاز کشور باید از خارج تأمین شود و از سویی ایران نیز با محدودیت‌های ارزی روبه‌رو است، خود را بیش از گذشته آشکار کرده است. ساختار اقتصادی ما بارها تجربه‌های تلخی را به علت عدم اجرای درست طرح‌ها و سیاست‌های اتخاذ شده داشته است و هر بار هم در مواجهه با چالش‌هایی که توانسته‌اند بازارها را با کمبود کالا روبه‌رو کنند، به یاد سیاست‌های خاک خورده‌ای افتاده است که باید در برهه تعیین شده آزمون و خطا می‌شدند، اما این اتفاق رخ نداده و حالا این سناریو برای کمبود روغن خوراکی در بازارها رخ داده است. نمونه مصداقی چنین مسأله ای به عملکرد دولت قبل بازمی گردد. دولت دوازدهم که طرح 10 ساله خوداتکایی دانه‌های روغنی را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین طرح‌های وزارت جهاد تدوین کرده بود، به علت سوء مدیریت و نبود نگاه غیرمتمرکز بر آن نتوانست به رشد قابل قبولی در تولید دانه‌های روغنی دست یابد و حالا جامعه را با تکرار چند باره معضل تأمین و واردات روغن خام و دانه‌های روغنی روبه‌رو کرده است. جای امیدواری است که وزارت جهاد کشاورزی در دولت سیزدهم تمرکز ویژه خود را بر تأمین و تولید دانه‌های روغنی قرار داده است و با توجه به هوشیاری که برای رسیدن به خوداتکایی در گندم انجام داد، حالا گام در مسیر جبران عقب‌ماندگی دولت قبل در بالا بردن ضریب امنیت غذایی کشور برداشته است.

انتهای پیام/