جمعه، ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ آخرین‌ها پرونده‌ها
وب‌سایت روزنامه ایرانوب‌سایت روزنامه ایران
صفحه نخست اقتصاد فرهنگ سیاست جامعه ورزش بین‌الملل استان‌ها چندرسانه‌ای تصاویر یادداشت‌ها mdi-magnify mdi-brightness-{{ $vuetify.theme.current.dark ? '4' : '7' }}
صفحه اصلی mdi-chevron-left جامعه mdi-chevron-left دلیل تراشی: انگور ترش و لیمو شیرین! بازگشت

دلیل تراشی: انگور ترش و لیمو شیرین!

​​​​​​​ «ماهیان آنچه را که خود نتوانند پیمود، ناپیمودنی می‌دانند.» فریدریش نیچه در ماجرای روباه و انگور که منسوب به ازوپ-داستان نویس و برده شهیر در یونان باستان- است، آمده: «در یک روز گرم تابستانی روباهی در باغی قدم می‌زد تا اینکه به خوشه انگوری که روی شاخه مرتفع درختی رشد کرده بود، رسید. با خود گفت: این چیزی است که تشنگی من را رفع می‌کند.
دانلود

روزنامه ایران: چند قدم به عقب رفت، دوید و پرید اما نتوانست شاخه را بگیرد. سپس با شمارش سه، دوباره به بالا پرید، اما بازهم موفق نشد. او بارها و بارها برای گرفتن میوه لذیذ تلاش کرد اما هربار ناکام می‌ماند تا بالاخره مجبور شد آن را رها کند. پس سرش را بالا گرفت و گفت: «مطمئنم که ترش هستند.» در ادبیات اصطلاحاً به این رفتار «انگورهای ترش» می‌گویند که برآمده از یکی از مکانیزم‌های دفاعی در روانکاوی با عنوان توجیه‌سازی یا دلیل تراشی است. این مکانیزم دفاعی اولین بار در سال 1908 توسط ارنست جونز، عصب شناس و روانکاو ولزی مطرح شد تا نشان دهد که افراد چگونه انگیزه‌های ناخودآگاه خود را شکل می‌دهند. او دلیل تراشی را به‌عنوان توضیحی ظاهراً قابل قبول اما اساساً نادرست برای توجیه اعمال غیرمنطقی خود برای دیگران تعریف و اصطلاح فرار را برای توصیف این مکانیزم انتخاب کرد. به این ترتیب، در طول یک قرن اخیر تعاریف گوناگونی از این مکانیزم دفاعی صورت گرفت؛ یکی از تازه‌ترین تعاریف را دکتر نیل برتون روانپزشک و فیلسوف انگلیسی در مقاله‌ای درخصوص این مکانیزم دفاعی نوشت: «دلیل تراشی مکانیزمی است برای استدلال‌های ضعیف و یا غیرواقعی، آن هم به منظور دور زدن چیزی که پذیرش آن دشوار است یا دلپذیرتر به نظر می‌رسد.» دشوار بودن پذیرش همان «انگورهای ترش» می‌شود اما دلپذیر به نظر رسیدن آن در تعاریف جدید با عنوان «لیموهای شیرین» شناخته می‌شود که این اصطلاح شکل دوم دلیل تراشی می‌باشد. به عقیده دکتر برتون، مثلاً اگر روباه بگوید که باغ‌های دیگر، انگورهای بهتری از اینجا دارند، یعنی که او از دلیل لیمو شیرین استفاده کرده است. از این رو، این دلیل تراشیها در روابط و یا رویدادهای زندگی افراد نیز ممکن است به طور مکرر رخ بدهد.

به طور مثال زمانیکه شخصی توسط دیگری در یک رابطه عاطفی طرد شده ممکن است با خود بگوید:«همان بهتر شد که نشد چون آدم مناسبی برای من نبود» که در این صورت او طعم انگور ترش را چشیده است. همچنین اگر بگوید که «عوضش این اتفاق باعث شد تا من فرصت بیشتری داشته باشم که به اهداف دیگر زندگی‌ام برسم»، در اینجا او لیمو شیرین را گاز زده است. بنابراین می‌توان گفت کارکرد این مکانیزم همان‌طور که ارنست جونز اعتقاد داشت، فرار از خویش و حقیقت یا به تعبیری دیگر خود فریبی است. در واقع فرد برای اینکه با اضطرابی که از احساس آزاردهنده ناکامی ناشی شده مواجه نشود، شروع به استفاده از این مکانیزم دفاعی برای کاهش اضطرابش می‌کند، مکانیزمی که مانند سایر مکانیزم‌های دفاعی به‌صورت ناخودآگاه یا در کمترین حد خودآگاهی صورت می‌گیرد. با این تفاصیل دلیل تراشی همیشه هم بد نیست. حتی پاره‌ای از اوقات دلایل ما برای ناکامی هایمان نیز می‌تواند قابل قبول و اساساً منطقی باشد تا نه طعم انگور ترش را بدهد و نه مزه لیمو شیرین را. ضمن اینکه حتی می‌تواند برای تاب آوردن برابر اضطراب های ناشی از ناکامی، التیام بخش هم باشد. با اینحال اگر استفاده از این مکانیزم بدل به عادت شود، آن وقت فرد در یک دور تسلسل استیصال برای سازگاری با واقعیت قرار می‌گیرد که به دوری از خویش و سرانجام گرفتاری در باتلاق سردرگمی می‌انجامد. بنابراین برای آگاهی بیشتر و یافتن زیرایی‌های این تعارضات و تنش‌های درونی که غالباً ریشه در ناخودآگاه دارند، می‌بایست به هزارتوی قلمرو مه‌آلود این ادله و چرایی‌هایش سفر کرد. به هر روی، ماهیان نیچه و روباه و انگور ازوپ، هر دو مصداق بارزی از دلیل تراشی هستند که انگار با یک ضرب المثل مشهور نیز سنجاق خورده‌اند: «گربه دستش به گوشت نمی‌رسه میگه بو میده.» اما این بار شما بگویید: دلیل تراشی گربه با طعم انگور ترش است یا لیمو شیرین؟ اگر انگور ترش باشد، لیمو شیرین آن چگونه خواهد بود؟ و اساساً ادله منطقی درست برای ناکامی او می‌تواند چه باشد؟ پاسخ به این سؤالات یعنی یافتن زیرایی‌های همان چرایی‌ها، چرایی‌هایی که ادله، برایش تراشیده شده‌اند.

رامتین ایمانی نوبرروانشناس
mdi-tag فریدریش نیچه mdi-tag ماجرای روباه و انگور mdi-tag ازوپ mdi-tag رامتین ایمانی نوبر
mdi-content-copymdi-share-variantاشتراک‌گذاریmdi-printerپرینت خبر
mdi-transit-connection-horizontal بیشتر بخوانید

ربودن دختر ۱۱ساله توسط اراذل و اوباش در تهران

mdi-calendar ۲۷ اسفند - ۲۳:۳۰

هشدار وقوع سیلاب در تهران

mdi-calendar ۲۷ اسفند - ۲۳:۰۰

انجام ثبت سفارش واردات «۲۸۰۰ تاکسی برقی» بستیون، دانگ‌فنگ و لونا

mdi-calendar ۲۷ اسفند - ۱۴:۵۵

ساعت کار کشیک سال نو پزشکی قانونی استان تهران اعلام شد

mdi-calendar ۲۷ اسفند - ۱۳:۰۱
mdi-comment-outline دیدگاه‌ها {{ submitCommentForm ? 'انصراف' : 'ارسال دیدگاه' }}
۰منتشر شده
۰در انتظار تأیید
۰غیر قابل انتشار
دانلود
mdi-information-outline اطلاعات خبر
mdi-barcode کد خبر
6960
mdi-shape سرویس
جامعه
mdi-calendar تاریخ انتشار
۱۱:۵۶:۴۹ - ۱۴۰۱/۰۸/۱۹
mdi-comment تعداد دیدگاه
۰
mdi-new-box تازه‌های جامعه آرشیو

ربودن دختر ۱۱ساله توسط اراذل و اوباش در تهران

هشدار وقوع سیلاب در تهران

انجام ثبت سفارش واردات «۲۸۰۰ تاکسی برقی» بستیون، دانگ‌فنگ و لونا

ساعت کار کشیک سال نو پزشکی قانونی استان تهران اعلام شد

۲۲۰ مدرسه و ۲۵ خانه بهداشت در مناطق محروم جنوب ایران ساخته شد

اجرای برنامه تمرکز بر سلامت تا ۲ سالگی کودک از سال آینده

ابلاغ برای ۸۵۰ نفر از پذیرفته‌شدگان آزمون سردفتری صادر شد

سفر به شهر داستان‌های عاشقانه و تاریخی در نوروز

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو تهران رفتنی شد!

ساماندهی معتادان متجاهر اولویت شهرداری تهران نیست

برنامه‌ای برای تغییر طرح ترافیک سال آینده پایتخت نداریم

۷۷ نفر زندانی بدهکار به کمک نیکوکاران آزاد شدند

بخشش محکوم به مرگ در آستانه سال نو

رفتارهای ترافیکی بی‌ملاحظه در ایجاد ترافیک‌های آخر سال

خیز مغول‌ها برای ثبت نوروز

بازگشت رنگ به شهر همزمان با بهار

استفاده از ۲۲۰۰ تیم بازرسی برای نظارت بر مراکز درمانی

آغاز ثبت‌نام نوبت دوم کنکور از ۷ فروردین

نرخ دیه به ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان رسید

ایمن به مسافرت نوروزی برویم

آماده باش هلال احمر برای بارش شدید باران در برخی استانها

تولید آمار دقیق و به روز در مرکز رصد جمعیت کشور

اهمیت مدیریت حمل و نقل عمومی در روزهای منتهی به سال

نوروز؛ بهترین زمان سفر به پایتخت گردشگری آسیا

۵۰۰۰ نفر در تصادفات نوروز ۵ سال اخیر جان خود را از دست دادند

{{ snackbarText }}
mdi-magnify جست‌وجو
جست‌وجو