بازار سرمایه جزو شاخصهایی است که بیانگر وضعیت اقتصاد آن جامعه است. همان طور که دماسنج، تب بدن را میسنجد و عیان میکند که ویروس و باکتری به بدن حمله کرده یا خیر، نظام اقتصادی هم با شوکهای سیاسی و اقتصادی توسط شاخص بورس ارزیابی میشود.
عوامل اقتصادی مانند بودجه، سودآوری شرکتها و حتی پیشبینی سود برای سال آینده شرکتها مواردی است که مد نظر قرار میگیرد. عوامل سیاسی نیز به دو بخش سیاست داخلی و خارجی تقسیم میشود؛ در نهایت میتوان گفت با تغییر شاخصهای اقتصادی و سیاسی شاهد تغییر شاخص در تمام بورسهای دنیا هستیم. در رابطه با بورس ایران هم که از این قاعده مستثنی نیست باید گفت بورس طبیعی و زنده است. در واقع همین نوسان شاخص بیانگر عملکرد درست شاخص است و رفتاری کاملاً منطقی و درست دارد.
در شرایط کنونی نیز بازیگران شاخص بیشتر شدهاند و به واسطه سهام عدالت حدود 50 میلیون نفر درگیر بازار سرمایهاند. همین موضوع سبب شده بعد سیاسی بازار سرمایه سنگین شود. مادامی که بازار منفی میشود با واکنش نمایندگان مجلس مواجه میشویم این موضوع بدان معناست که بازار سرمایه و بورس در کشور ما برای اغلب سیاستمداران مهم شده تا جایی که حتماً دولت بعدی هم که سال آینده روی کار میآید بورس را به عنوان یکی از برنامههای جدی خود مطرح میکند.
برعکس این موضوع هم صادق است. زمانی که ترس بر بازار حاکم میشود با هجوم گسترده سهامداران برای فروش روبهرو هستیم به طوری که P/E بازار از 18 به 7 رسیده است این یعنی انتظارات کمتر شده است. شوکهای داخلی نیز مانند روندی که بودجه طی میکند، انتخابات امریکا، سرنوشت برجام همه و همه شوکهای سیاسی است که بر اقتصاد اثر دارد و به تبع آن بر شاخص بورس نیز اثر میگذارد.
از سوی دیگر مصوبه شورای عالی بورس در رابطه با دامنه نوسان نامتقارن که از شنبه اجرایی میشود مانع خوبی برای هیجان فروش در بازار است. در واقع ترس را تعدیل میکند به همین دلیل پیشبینی میشود اسفند خوبی در انتظار بازار سرمایه باشد. همچنین چون در آخرین ماه از عملکرد شرکتها قرار داریم تقریباً سود و زیانها مشخص شده و چون در نیمه نخست سال بازار تورمی بود و دلار افزایش قابل توجهی داشت، بسیاری از شرکتها سودهای تورمی خیلی خوبی دارند این عامل سبب میشود بازار که به انتهای سال میرسد، روند مثبتی داشته باشد. در شرایط کنونی نیز با توجه به P/E بازار با یک بازار سرمایه ارزنده روبهرو هستیم حتی نسبت به سود بانکی هم جذابیتهای بیشتری در اسفندماه خواهد داشت بویژه آنکه قصدی برای افزایش سود سپرده بانکی هم وجود ندارد.
در پایان باید گفت آنچه ممکن است روند طبیعی بازار را از مدار خارج کند، شوکهای سیاسی است که البته حداکثر یک تا دو هفته بر بازار اثر میگذارد مگر آنکه شوکهای سیاسی منجر به شوک اقتصادی شود که البته اقتصاد ایران با تحریمها سازگار شده و خبر جدید در حوزه سیاست خارجی فقط میتواند خبر مثبت باشد و اثر مثبت بر بازار بگذارد. در یک جمله هم میتوان گفت بازار سرمایه ایران هوشمند است.