برای «ولادیمیر پوتین»، مرد قدرتمند کرملین که در طول دو دهه روسیه را از جایگاه یک کشور دچار فروپاشی شده، به کشوری تبدیل کرده که یک تنه با امریکا و اروپا مچ میاندازد و میانجی و بازیگر اول شماری از مهمترین مناقشات و بحرانهای جهانی است، « الکسی ناوالنی»، بزرگترین چالشی است که در 20 سال اخیر در داخل کشور خود با آن مواجه شده است.
آیا «پوتین» خواهد توانست از پس این چالش برآید؟ این سؤالی است که کاهش قابل توجه شرکتکنندگان در تجمع حامیان «ناوالنی» در آن پاسخ را مشخص میکند. هر چند که مخالفان علت کاهش شمار تظاهراتکنندگان را بسته بودن خطوط مترو عنوان کرده اند.
به گزارش شبکه خبری «اسپوتنیک»، یک هفته پس از تظاهراتی مشابه که در پی ورود «الکسی ناوالنی» به روسیه در مسکو، سن پترزبورگ و یکی دو شهر دیگر روسیه انجام شد، از نخستین ساعات روز یکشنبه، همین شهرها دیگر بار شاهد حامیان مخالف معروف کرملین بودند که دادستانی روسیه میگوید احتمالاً به 15 سال حبس محکوم خواهد شد. به گزارش خبرگزاری روسی «تاس»، ساعتی پیش از این تجمعات که بدون مجوز برگزار شدند، وزارت کشور روسیه درباره آنها هشدار داده و از شهروندان خواسته بود به نوجوانان خود که زیر سن قانونی هستند، اجازه شرکت در اعتراضات را ندهند. سخنگوی این وزارتخانه نیز در سخنانی ساماندهندگان چنین اعتراضاتی را متهم کرد که شهروندان را تحریک میکنند تا رفتارهای پرخاشگرانه نسبت به عوامل پلیس که نظم کشور را ساماندهی میکنند، داشته باشند. وزارت خارجه روسیه عصر دیروز نیز از امریکا خواست مداخله در امور داخلی روسیه را متوقف کند. این وزارتخانه افزود، امریکا از تظاهرات در حمایت از الکسی ناوالنی حمایت میکند.
در همین حال دادستانی روسیه نیز هشدار داد که اقدامات تحریکآمیز و خشونت در تجمعهایی که فاقد مجوز هستند، پیگرد قانونی خواهد داشت. در مسکو، پایتخت روسیه که تصور میشد احتمالاً شاهد بیشترین شمار معترضان باشد، نیروهای امنیتی تدابیری ویژه اتخاذ کرده بودند. پلیس مسکو برای کاهش رویاروییهای احتمالی بین معترضان و نیروهای پلیس، چند خیابان را بسته و همچنین هفت ایستگاه مترو را که از قبل مشخص بود، معترضان با استفاده از آنها به محلهای مشخص شده خواهند رفت، بستند. پلیس مسکو همچنین اعلام کرد، این محدودیتها تا اطلاع ثانوی اعمال خواهد شد. این تدابیر باعث شد، شمار معترضان در مسکو کاهش قابل توجهی داشته باشد. سایت شبکه خبری «الجزیره» نیز گزارش کرد، معترضان ساکن ولادی ووستوک در شرق روسیه، اولین گروه از معترضانی بودند که دیروز در تظاهرات حمایتآمیز از «ناوالنی» شرکت کردند. شهری که سایت شبکه خبری «اسپوتنیک» خبر داده، شمار معترضان آن به 150 نفر میرسید و 100 نفر از آنان بازداشت شدند. این در حالی است که ناظران مستقل به شبکه خبری «فرانس پرس» گفتهاند کلاً در سراسر روسیه یک هزار نفر دستگیر شدند. هفته پیش همین خبرگزاری از دستگیری 4 هزار معترض روس خبر داده بود.
سن پترزبورگ هم دیگر شهری بود که هفته پیش معترضان زیادی در آن تجمع کردند و این هفته نیز شاهد حضور آنان بود. به گزارش «الجزیره» پلیس این شهر پیش از برپایی تظاهرات در منطقه تجمع کرد که همین باعث شد معترضان تصمیم بگیرند محل تجمع را تغییر دهند اما در نهایت این اعتراضات نیز با کاهش جمعیت معترضان برگزار شد.
شمار شهرهایی که تظاهرات ضد دولتی در آنها رخ داد، تا عصر دیروز به یکصد شهر رسید اما این به معنای آن نبود که تظاهرات ها گسترده و مشابه اعتراض های هفته قبل باشند.
به نوشته «جیمز راجرز» از تحلیلگران ارشد «فوربز»، موج اعتراضهایی که در دو هفته اخیر در روسیه شکل گرفته، بعید است بتواند تغییری عمده در این کشور ایجاد کند. همان طور که اعتراضهایی که زمانی «گری کاسپاروف»، قهرمان شطرنج جهان علیه «پوتین» به راه انداخت، نتوانست به جایی برسد. در آن زمان «کاسپاروف» توانست تنها 2 هزار نفر از مردم مسکو را با خود همراه سازد که برای شهری با جمعیتی 11 میلیون نفری، رقم قابل توجهی نیست. علت اقبال اندک مردم به معترضان حامی «کاسپاروف» ، کارنامه موفق «پوتین» در احیای قدرت و عظمت روسیه، پس ازفروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بودکه غرور ملی روسها را در عرصه جهانی به آنان بازگردانده و وضعیت اقتصاد کشور و معاش شهروندانش را بهبود نسبی بخشیده بود. در آن زمان «پوتین» توانست کشور را بخوبی اداره کرده و مردم را که در پایان روزهای اتحاد جماهیر شوروی فقر را با گوشت و پوست و استخوان لمس میکردند، به رفاهی قابل توجه برساند. بویژه که در آن ایام روسیه سود زیادی بابت افزایش بهای نفت به دست آورد. در واقع آن زمان «پوتین» بدون توسل به باتوم و زندان و تنها با پول و تجربههای تاریخی ناگوار مردم از هرج و مرج و جنگ، موفق شد شمار بیشتری از مردم کشورش را همراه خود سازد.
اکنون نیز با تشدید فشارهای تحریمی امریکا و اروپا شاید روسیه از نظر اقتصادی دچار مشکلاتی شده باشد و استانداردهای زندگی در این کشور کاهش یافته باشد. اما هنوز نسلی که خاطره روزهای سلطه کمونیسم بر کشور را فراموش نکردهاند و تجربه نخستین سالهای فروپاشی شوروی و هرج و مرج ناشی از آن را به یاد دارند، مانع از آن میشود که «ناوالنی» بتواند حداقل در آیندهای نزدیک به خواستههای خود دست یابد. برای آینده دورتر نیز «پوتین» که آینده سیاسی طولانیای برای خود تعریف کرده، میدانند که باید به ایدههای جدیدی دست زند. یعنی مشابه آنچه که او یک دهه قبل با افزایش رفاه عمومی رقم زد و زمزمههای «کاسپاروف» را بینتیجه گذاشت. در کل آنچه مسلم است، تظاهراتهای اخیر در روسیه، به هیچ وجه بحرانی غیر قابل مهار برای «پوتین» نخواهد بود. هرچند همین حد از اعتراضها و تداوم نسبی تظاهرات هم دور از انتظار و خلاف پیشبینیها بود، اما به نظر میرسد، به تهدیدی جدی علیه پوتین تبدیل نخواهد شد و درنهایت، موفقیتی ملموس، نصیب معترضان نخواهد کرد و در واقع، میانپردهای کوتاه در یکه تازی بیرقیب و بلامنازع پوتین در صحنه سیاست روسیه است.