امروزه ما در برههای از تاریخ به سر میبریم که شیوع یک ویروس توانسته چهره زیست بشر را دگرگون کند. هر یک از ما یا خودمان یا دوستان و عزیزانمان را داغدار یا دچار اضطراب مرگ یا دچار انواع فشارهای تشدید شده مالی و محرومیت از تفریح و تجمعات همدلانه میبینیم.
آمار حقیقی افسردگی با ما تعارف ندارد و در حالت بحرانی قرار گرفته است، اما ما زندهایم و این زندگی تنها فرصت زیستمان روی این سیاره سبز آبی زیبا است. پس باید دنبال چاره باشیم. طبق نظریه «گلسر» ما وقتی افسرده میشویم که یک یا چند نیاز اساسیمان برآورده نشود و همچنین طبق نظریه روانشناسی تکاملی، مغز تکامل یافته ما غیر از بقا نیازهای اساسی دیگر از جمله نیاز به عشق و عاطفه و نیز تفریح و شادی نیز دارد. از همین رو بوده که انسانها از دیرباز آیینها و رسومی پدید آوردهاند تا به آن بهانه دور هم جمع شوند چرا که تجربه به آنها ثابت کرده بود که در هنگام با هم بودن اضطراب و استرسهایشان کاهش پیدا میکند و قسمتی از نیازهای اساسیشان ارضا میشود. اما هماکنون شیوع ویروس کرونا یعنی همان دلیلی که افسردهترمان کرده، همان هم جلوی برگزاری محافلی که به رفع این افسردگی کمک میکند را گرفته است. پس چاره چیست؟ برای رسیدن به پاسخ بیایید نگاهی به عبور آیین یلدا از فراز و نشیبهای بزرگ تاریخ داشته باشیم. پژوهشها نشان میدهد یلدا در ابتدا نه بهعنوان محفلی برای ابراز شادی مردم روزگار بلکه به خاطر جبران شدت سختیهایی که مردم جامعه دچارش بودهاند، مرسوم شده است. آری حقیقت این است که زمستانهای سخت در زمانهای گذشته و در شرایطی که امکانات امروزی وجود نداشت، سراسر وهم گرسنه ماندن و سرما بوده است و دشواری عبور از دل سیاه آن زمستانها مردم را مجبور به جمع شدن در کنار هم کرده؛ مردمی که در اوج هوشمندی، رنگهایی گرم را به این آیین دعوت کردند و به انواع زیبایی بصری و صوتی در چیدمان و گفتمانشان مزین کردند تا با چالشهای طبیعی مبارزه کنند؛ و همین است راز باشکوهی که باید نگاهمان را بدان معطوف کنیم.
ارثیه اجداد خوشاندیشمان دقیقاً به درد امروز ما میخورد. آنها ابتکارات فراوان به خرج دادند تا یلدا از پس این همه واقعه تاریخی نه تنها زنده عبور کند بلکه حتی منشأ جشنهای بزرگ سایر ملل نیز بشود.
طبق نظریات علمی از جمله نظریه رفتارگرایانی چون «هال» ما میدانیم اگر عادتی در درازمدت زنده مانده، حتماً جوابگوی سائقه ای بوده پس حالا تمام هوشمندیمان را به کار میبندیم تا در زمانهایی که باز هم بشر دچار یک اُفت انرژی روانی بزرگ است پاسخ و شگرد آزموده شده را متناسب شرایط فعلی و امروزیمان به کار ببندیم.
ما امسال به جهت مراعاتهای بهداشتی نمیتوانیم در اجتماعات بزرگ فامیلی جمع شویم. اما با اعضای خانواده که در یک خانه با هم زندگی میکنیم میتوانیم تمام نکات سراسر زیبایی و شورآفرین یلدا را هر چه گرمتر از همیشه برپا کنیم؛ چون آهی بلند که از عمق قلبی در پی زیست مجدد برمی آید. و البته این نیمی از ماجراست چرا که اکنون ما ابزاری داریم تا در هر لحظه و هرکجا که باشیم بتوانیم بهطور زنده صدا و تصویر دوستان و اقوام و عزیزانمان را در محفلهایمان فرا بخوانیم و خودمان هم شاهد محفل ایشان شویم. با هم لبخند و امید و مهربانی هایمان را به اشتراک بگذاریم و بهجای دیدن یک سفره یلدا چندین و چند تصویر آرامبخش محفل عزیزان را ببینیم که دوستشان داریم و دوستمان دارند و این حقیقت احساس متقابلمان را به هم یادآوری کنیم. اشعار و آهنگها همیشه نقش بزرگی در انتقال پیامهای مهم امسال داشتهاند و ما حالا در همین گوشی موبایلهایی که در گذشته هزار و یک مطلب ناگوار در آن بوده، این بار روی عزیزانمان را در لحظههای مشترک میبینیم و برای هم شعر میخوانیم و از تماشای گفتوگوهای شاد و لبخندهای بیریای همدیگر لذت میبریم. بیایید ثابت کنیم نسل ما هم میتواند هوشمندانه به چالشهای طبیعت، پاسخ هوشمندانه بدهد.