روزنامه ایران: پیش از این نامه‌نگاری هزاران ایرانی در کارزار نجات بافت تاریخی شیراز، خواستار جلوگیری از تخریب بافت تاریخی شیراز در طرح توسعه حرم مطهر شاهچراغ(ع) شیراز شدند. در طرح‌‌های مختلفی که برای توسعه حرم مطهر شاهچراغ(ع) و ایجاد شبکه ارتباطی بین هشت امامزاده نوشته شده بود قرار بود تا در بافت متراکم و تاریخی شهر یک میدان پیاده‌رو ساخته شود. آمارها نشان می‌دهد، تنها در یک طرح موسوم به طرح پیشنهادی پژوهشگاه میراث فرهنگی و کارگروه ویژه 100 پلاک تاریخی تملک و در معرض تخریب قرار می‌گرفت. کارشناسان منتقد اعتقاد داشتند این طرح به تخریب گسترده بافت ارزشمند شیراز در تاریخ‌های مختلف اسلامی منجر خواهد شد. از سوی دیگر موافقان با اجرای طرح توسعه، وضعیت تخریبی خانه‌ها، حضور معتادان و کارتن‌خواب‌ها در منطقه را از جمله دلایلی می‌دانستند که اجازه می‌دهد تا بافت تاریخی تخریب شود.
از سوی دیگر بسیاری با یادآوری این نکته که تخریب بافت تاریخی نه تنها به ریشه‌کنی فقر منتهی نخواهد شد که شرایط شکوفایی اقتصادی در مناطق کم برخوردار در بافت تاریخی را از رهگذر سلب حضور گردشگر، ایجاد بومگردی‌ها و... خواهد گرفت خواستار مرمت بافت تاریخی شدند. آنها توجه موافقان طرح را به موضوعی که نادیده گرفته می‌شود جلب کردند؛ بافت تاریخی دلیل گرایش افراد به اعتیاد نیست اما مرمت بافت تاریخی و شکوفایی اقتصادی آن مانند آنچه در بافت تاریخی یزد اتفاق افتاد، می‌تواند جلوی اعتیاد افرادی را که به دلیل نداری و فقر در دام اعتیاد می‌افتند بگیرد.
حالا «امیرحسین جمشیدی» مدیرکل دفتر فنی، امور عمرانی و حمل و نقل ترافیک استانداری فارس که پیشتر خبر از تملک خانه‌های تاریخی در طرح 57 هکتاری حرم شاهچراغ(ع) خبر داده بود، طی نامه‌ای به اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس ثبت ملی محدوده ۳۵۷ هکتاری بافت تاریخی شیراز را خواستار شد. او در این نامه می‌نویسد: «همان‌گونه که مطلعید بافت تاریخی شیراز با مساحت تقریبی ۳۵۷ هکتار دارای حدود ۱۲ هزار پلاک با کاربری‌های مختلف مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی است و از این میان ۴۱۰ اثر ثبت ملی و حدود ۲۵۰۰ پلاک واجد ارزش هستند.» او به ارزش‌های منحصر به‌فرد بافت تاریخی شیراز از جمله همنشینی ارگانیک سه مقوله سکونت، معیشت و زیارت اشاره می‌کند و می‌نویسد: «علاوه بر وجود آثار و بناهای متعدد تاریخی در این محدوده، این بافت تاریخی محل زندگی بزرگانی همچون حافظ، سعدی، ملاصدرا و صدها شخصیت بزرگ فرهنگی ایران بوده و از این حیث نیز جزو شهرهای منحصر به‌فرد و استثنایی است. همچنین بافت فشرده و ارگانیک شهر و خانه‌های منحصر به‌فرد آن، این شهر را از سایر شهرهای مناطق گرم و خشک ایران متمایز می‌کند.»
جمشیدیان عناصر معماری منحصر به‌فرد خانه‌های شیراز مانند سردرهای خاص، نوع حیاط مرکزی و سازماندهی فضاها و همچنین تزیینات مخصوص سبک شیراز را از ویژگی‌های این محدوده تاریخی می‌داند و می‌گوید: «فضاهای شهری خاص مانند مراکز محلات و همچنین فضاهای شهری حکومتی دوره زندیه از جمله ویژگی‌های این شهر تاریخی است که آن را از سایر شهرهای تاریخی کشور متمایز می‌کند اما متأسفانه این بافت ارزشمند در سنوات گذشته دستخوش مداخلات غیر‌قانونی و بعضاً قانونی نامتجانس شده است.»او با توجه به درخواست و دغدغه شهروندان شیرازی، اساتید، متخصصان حوزه معماری، شهرسازی و میراث فرهنگی و به منظور حفظ هر چه بهتر این بافت ارزشمند می‌نویسد: «مقتضی است دستور فرمایید در اسرع وقت پیگیری‌های لازم جهت ثبت ملی این محدوده صورت گرفته و از نتیجه، این استانداری را مطلع نمایید. لازم به ذکر است این استانداری آمادگی خود را جهت هرگونه همکاری در این زمینه اعلام می‌دارد.»
طرح ایتالیایی‌ها
این اتفاق خوب برای نجات بافت تاریخی شیراز به سؤال مهمی منجر می‌شود. آیا «طرح جامع حفاظت بافت تاریخی شیراز» که به «طرح یوکا» یا «طرح ایتالیایی‌ها» نیز معروف است روی میز اجرا می‌آید؟ این طرح در بازه زمانی ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۰ تهیه شد. بسیاری از آشنایان با بافت تاریخی شیراز، اعتقاد دارند این طرح که هزینه تهیه آن یک میلیارد تومان اعلام شده می‌تواند بافت تاریخی این شهر را که در معرض تخریب قرار دارد، نجات دهد.
«طرح حفاظت یکپارچه، پایدار و همه‌جانبه بافت تاریخی شیراز» برای نخستین‌بار در کشور و با حمایت وزارت راه و شهرسازی کشور، شرکت عمران و بهسازی، سازمان وقت میراث فرهنگی کشور و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و با همکاری یک گروه ایتالیایی به سرپرستی یوکا یوکیلتو (Jukka Jokilehto) انجام شد. این طرح، محدوده بافت ۳5۷ هکتاری شیراز را دربرمی‌گیرد که شامل محله‌های لب آب، دروازه کازرون، بالاکف، بیات، اسحاق بیگ، سردزک، سنگ سیاه، درب شیخ و درب شاهزاده است. ایتالیایی‌ها با همراهی مرمتگران و معماران ایرانی آن را در محله «اسحاق‌بیگ» اجرا کردند که اکنون ردپای مرمت‌ها در این محله دیده می‌شود. این طرح اما تا به امروز به سرانجام نرسیده است. حال باید دید آیا طرح ایتالیایی‌ها برای نجات بافت تاریخی شیراز اجرایی می‌شود یا مسئولان و متولیان بافت تاریخی کشور به دنبال برنامه دیگری هستند؟
ثبت‌ملی یک اثر فرمایشی و به فرموده نیست
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: ثبت آثار ملی دستوری، بخشنامهای، به فرمایش و فرموده وزیر نیست.عزت‌الله ضرغامی در حاشیه حضور در بیستمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسان کشور و بازدید از نمایشگاه گزیده‌ای از یافته‌های باستان‌شناسی با اشاره به فرایند ثبت‌ملی، گفت: در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ثبت ملی پس از طی کردن فرایند علمی و کارشناسی و براساس مختصات و مسائل متعدد انجام می‌شود.او افزود: در مورد هر اثر پس از طی مراتب کارشناسی تصمیم‌گیری می‌شود. ثبت آثار ملی دستوری، بخشنامهای، به فرمایش و فرموده وزیر نیست.وزیر میراث‌فرهنگی تصریح کرد: درباره ثبت ملی بافت تاریخی شیراز تابع فرایند کارشناسی هستیم و همکاران ما در حوزه کارشناسی تمام موارد مشابه را بررسی و درباره آنها تصمیم‌گیری می‌کنند.
انتهای پیام/