روزنامه ایران: امنیت غذایی به‌عنوان یک اصل اساسی در سراسر جهان مورد توجه سیاستمداران قرار گرفته است به طوری که این مهم طی ده سال اخیر با توجه به خشکسالی شدید و تغییرات اقلیمی از طرفی و همچنین جنگ اوکراین و روسیه که به‌عنوان دو قطب اصلی تولید محصولات اساسی کشاورزی در جهان اهمیتی دوچندان پیدا کرده است.
از طرف دیگر با توجه به افزایش جمعیت کشور و محدودیت‌های صنعت کشاورزی دنیا و عدم تعادل در عدالت غذایی جمعیت جهان، کارشناسان معتقدند دیگر صرفاً تسلیحات نظامی ابزار رقابت کشورهای مختلف برای تسلط بر دیگر کشورها نیست و غذا نیز به این امر اضافه شده است. در کشورمان نیز دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی طی یک سال و نیم اخیر طرح‌های زیادی را برای تأمین امنیت غذایی اجرایی کرده است.
کشورمان در سالیان گذشته به طور میانگین 120 تا 130 میلیون تن محصول کشاورزی تولید کرده که باید در سالیان آینده این میزان به 180 میلیون تن برسد تا علاوه بر تأمین بازار داخل شاهد صادرات محصولات کشاورزی با توجه به اسناد بالادستی کشور برای ارزآوری باشیم.
جهش تولید در 5.2 میلیون هکتار از دیمزارهای کشور
با این حال کاهش بارندگی و وقوع خشکسالی این مهم را تهدید می‌کند از این‌رو وزارت جهاد کشاورزی سمت افزایش سرمایه‌گذاری روی دیمزارهای خود برود و از اراضی بالقوه دیم خود در جهت تأمین امنیت غذایی و کشت بسیاری از محصولات کشاورزی استفاده کنند. به طوری که قرار است طرح جهش تولید محصولات کشاورزی در سطح ۵.۲ میلیون هکتار دیمزارهای کشور اجرا شود. کارشناسان کشاورزی معتقدند با استفاده از ظرفیت‌های بالقوه دیمزارهای کشور می‌توان تولید محصولات کشاورزی را 21 میلیون تن افزایش داد.
اجرای الگوی کشت پس از 5 دهه در کشور
الگوی کشت محصولات کشاورزی پس از 5 دهه از مطرح شدن در کشور و نیز 13 سال پس از ابلاغ مجلس به دولت بالاخره در مهر ماه امسال اجرایی شد. آن طور که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی می‌‌گویند با اجرای این طرح شاهد آن خواهیم بود که کشت محصولات کشاورزی تا ۱۸ درصد افزایش می‌یابد و به ۱۵۲ میلیون تن خواهد رسید، همچنین 13 درصد مصرف آب کاهش می‌یابد، همچنین با اجرای الگوی کشت سالانه تا دو میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی خواهیم داشت.
زهکشی 1.5 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی
امسال با وجود کاهش بارندگی در کشور، با توجه به حمایت دولت از شالیکاران میزان تولید برنج در کشورمان با افزایش 400 هزار تنی نسبت به سال گذشته به 2 میلیون و 500 هزار تن رسید، با وجود این وزارت جهاد کشاورزی به دنبال خودکفایی و صادرات این محصول در سالیان آتی است. از این‌رو زهکشی 300 هزار هکتار از اراضی شمال کشور در حال انجام است تا بتوان افزایش یک میلیون تنی تولید در این محصول اساسی برسیم، در سایر استان‌های کشور نیز یک میلیون و 200 هزار هکتار از اراضی قرار است زهکشی شود تا کشاورزان بتوانند محصولات کشاورزی بیشتری را تولید کنند.
تسهیلات بی‌سابقه دولت به کشاورزان
طی دو سال زراعی اخیر دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی نرخ خرید تضمینی بسیاری از محصولات کشاورزی از جمله گندم، جو، دانه‌های روغنی همچون کلزا و سویا و همچنین چغندر قند و نیشکر را بشدت افزایش داده تا از میزان وابستگی به واردات این کالاهای اساسی کشاورزی کاسته و خودکفایی بیشتری در این زمینه حاصل شود. علاوه بر این تسهیلات بانکی کم‌بهره زیادی به کشاورزان داده شده و قیمت کود و سم به عنوان دو نهاده مهم مورد استفاده کشاورزان 50 درصد کاهش یافته است. از طرف دیگر قرار است کارخانه تولید کودهای فسفاته احداث شود تا کشاورزان بتوانند زودتر از گذشته و با قیمت کمتری این نهاده را دریافت کنند.
رشد 100 میلیون تنی محصولات کشاورزی
با همه این اوصاف و ارائه تسهیلات توسط دولت، لازم بود که سندی راهبردی برای افزایش تولید محصولات کشاورزی و حفظ ذخایر استراتژیکی کشور تدوین شود؛ از این رو وزارت جهاد کشاورزی برای اولین بار سند امنیت غذایی را تدوین کرده تا کشورمان بتواند به این مهم نایل شود. در همین خصوص مجتبی خیام نکویی، رئیس سازمان تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کشور اظهار کرد: جنگ اوکراین و روسیه نشان داد که داشتن پول الزاماً نمی‌تواند امنیت غذایی یک کشور را تأمین کند، کشوری که نتواند در حد نیاز خود محصولات راهبردی غذایی را تأمین کند، نمی‌تواند ادعای استقلال داشته باشد، استقلال سیاسی کشور در گرو استقلال اقتصادی است و باید در تولید محصولات راهبردی رو پای خودمان بایستیم.
وی با بیان اینکه تولید غذایی کشور در حال حاضر ۱۲۵ میلیون تن است، گفت: تولید غذای کشور از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ۱۰۰ میلیون تن افزایش پیدا کرده که بخشی از این افزایش تولید ناشی از افزایش سطح زیرکشت بود و بخش دیگر نیز ناشی از رسوخ فناوری و دانش در بخش کشاورزی است.
خیام نکویی با بیان اینکه ضریب خودکفایی در بخش کشاورزی ۸۰ درصد است، عنوان کرد: برای جبران کمبود ۲۰ درصد تولید در بخش کشاورزی سالانه بین ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار ارز از کشور خارج می‌شود که ۳۳ درصد ارز اختصاص یافته برای واردات صرف واردات روغن، کنجاله و نهاده دامی می‌شود و بیش از ۹۰ درصد روغن کشور وارداتی است که الگوی نامناسبی برای مصرف در این حوزه داریم.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۳۰ جمعیت کشور به ۱۰۳ میلیون نفر برسد، بیان کرد: بنابراین غذای مورد نیاز سالانه کشور ۱۷۵ تا ۱۸۰ میلیون تن خواهد بود و به این مفهوم است که باید برای تولید ۵۰ میلیون تن غذا در کشور چاره‌اندیشی کنیم.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کشور با تأکید بر اینکه به یک انقلاب در افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی نیازمند هستیم، یادآور شد: بنابراین برای این کار باید نظام بهره‌وری را در بخش کشاورزی به مرحله اجرا در بیاوریم، وقتی صحبت از الگوی کشت به میان می‌آوریم، یعنی بر اساس منابع و اهداف بتوانیم امنیت پایدار غذایی را در کشور رقم بزنیم.
وی ادامه داد: آب، خاک، نهاده‌های مختلف، نیروی انسانی و سایر عوامل مؤثر در تولید باید به بهترین نحو به کار گرفته شود تا بتوان الگوی کشت را پیاده کرد،بنابراین یک نقشه تناسب اراضی برای کشور به تفکیک استان و شهرستان تهیه شد و متناسب با داده‌های موجود یک الگوی کشت اولیه با مدلسازی چند هدفه برای هر استان تهیه کردیم.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: سند امنیت غذایی برای اولین بار در کشور در مرحله نهایی شدن است تا ریل‌گذاری برای حداقل ۱۰ سال آینده در زمینه امنیت غذایی در کشور صورت بگیرد که رئیس اجرای سند الگوی کشت در استان‌ها شخص استاندار است.
وی اضافه کرد: اگر بتوانیم با اجرای الگوی کشت ظرف دو سال آینده آمار واقعی از سطوح زیرکشت، میزان تولید و تمام داده‌های تأثیرگذار در بخش کشاورزی را بهینه کنیم، یعنی برنامه‌ریزی درست بوده و چند رویکرد برای تدوین سند الگوی کشت در نظر گرفته شده است.
همچنین طبق توافق با وزارت نیرو ۷۲ میلیارد مترمکعب آب در حال حاضر به بخش کشاورزی در کشور اختصاص پیدا کرده که باید ظرف چهار سال به ۶۰ میلیارد متر مکعب برسد، یعنی سالانه سه میلیارد متر مکعب آب باید در بخش کشاورزی صرفه‌جویی کنیم.
انتهای پیام/