روزنامه ایران: یکی از بخش‌های تأثیرگذار در تضمین توسعه بخش‌های حساس یک کشور و حمایت از آنها بخش هواشناسی است. بر اساس گزارش پژوهشی که مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر کرده است «بخش هواشناسی به یکی از پتانسیل‌های رشد اقتصادی کشورها بدل شده است و لزوم تقویت و حمایت از این بخش حیاتی با وجود بروز چالش‌هایی مانند تغییرات اقلیمی بیش از پیش احساس می‌شود.»
مقایسه میانگین سهم بودجه بخش هواشناسی کشورهای مختلف و محل تأمین آن نشان می‌دهد، بودجه بخش هواشناسی ایران به صورت صد درصد دولتی است و در مقایسه با سایر کشورها این سهم ناچیز است. مثلاً بودجه بخش هواشناسی در ایران معادل 30 میلیون دلار است در حالی که این رقم در کره جنوبی که در آنجا نیز صد درصد دولتی است برابر 614 میلیون دلار، عربستان 123، ژاپن 597، ایتالیا 128 و اسپانیا 145 میلیون دلار است.
اهمیت توجه به بخش هواشناسی از آنجا است که این بخش با حمایــت از بخش‌های حساســی مانند انرژی و کشــاورزی از طریق فراهم کردن پیش‌بینی‌ها بر اساس به‌روزتریــن ابزارها، ســهم قابل توجهی از توســعه اقتصادی کشورها را به خود اختصاص می‌دهد.
بخش هواشناسی در ایران هنوز با استانداردهای روز دنیا از لحاظ توسعه زیرســاخت‌ها فاصله دارد. این فاصله در شــرایط وجود تغییرات اقلیمی، یک نوع تهدید در مسیر توســعه این بخش و سایر بخش‌های اقتصادی محسوب می‌شود. نقش هواشناسی بر توسعه بخش‌های حساس و زیربنایی مثلاً بر حمل و نقل قابل بررسی است. حمل و نقل از بخش‌ها و زیرساخت‌های حیاتی هر کشور به حساب می‌آید.
گسترش صنعت حمل و نقل و زیرســاخت‌ها و صنایع وابسته به آن در جهان، میل این بخش را به توسعه و درآمدزایی بیشتر نشان می‌دهد. بدون شک همه بخش‌های حمل و نقل با پشتیبانی مناسب از بخش هواشناسی منافع مطلوبی خواهند برد. این منافع فارغ از اینکه در چه نقطه‌ای از جهان باشد زمینه‌ســاز توسعه و ثبات و رونق صنایع مرتبط دیگر و در نهایت اقتصاد آن مناطق خواهد بود. بر اساس این گزارش در سوئیس استفاده از داده‌های هواشناسی فقط در بخش حمل و نقل جادهای، سودی حدود 70 میلیون فرانک سوئیس برای اقتصاد ملی ایجاد کرده اســت.
در ایران نیز به عنوان یکی از شاهراه‌های اصلی در مبادلات اقتصاد جهانی، با توجه به پتانسیل‌ها و استعدادهای جغرافیایی موجود، می‌توان شرایط به‌مراتب بهتری به لحاظ ســود اقتصادی در بخش حمل و نقل با کمک خدمات بخش هواشناسی ایجاد کرد. این مســأله می‌تواند با ظرفیت‌سنجی مناطق و روش‌های مختلــف در بخش حمل و نقل، در نحوه ســرمایه‌گذاری و سیاستگذاری در بخش هواشناسی ایجاد شود و زمینه را برای توسعه اقتصادی در سطح کلان مهیا کند.
در صنعت ساخت‌و‌ســاز نیز، علاوه بر سایر عوامل مؤثر در رشــد، یکی از مهم‌ترین عوامل، وضعیت و کیفیت رصد شرایط آب و هوایی در این صنعت است. عدم توجه به شرایط آتی در مناطق سرمایه‌گذاری برای ساخت‌وساز (از لحاظ شرایط آب‌و‌هوایی) چالش‌ها و خطرات احتمالی متعددی ممکن است برای این صنعت به همراه داشته باشد. از عمده‌ترین این خطرات احتمالی می‌توان به آسیب دیدن زیرســاخت‌ها، پدید آمدن مســائل مربوط به ایمنی و بهداشت و... اشــاره کرد.
پدید آمدن مســائل اینچنینی موجب ریسک‌پذیری این صنعت شــده و دورنمای اقتصادی آن را با مشکل روبه‌رو می‌کند و در مقیاس بزرگ‌تر تهدیدی احتمالی برای شرایط اقتصادی کشورها محسوب خواهد شد. شــرایط حاکم امروزه، آسیب‌پذیری این صنعت در عدم دسترسی به پیش‌بینی‌های هواشناسی را قابل ملاحظه کرده، تا جایی که نیاز است به طور دقیق و کارآمد بسیاری از پارامترهای مشاهداتی بخش هواشناسی در اختیار کاربران این صنعت قرار گیرد.
پارامترهایی مانند حداقل و حداکثر دما، سرعت باد، شرایط بارندگی، شــرایط مربوط به مه و... برای عملکرد بهینه کارگــران، مصالح و ماشین‌آلات ســاختمانی و همچنین حفظ ایمنی آنــان و در نهایت سرمایه‌های در جریان ضروری است. ایستگاه‌ها و زیرســاخت‌های متحرک و به‌روز هواشناسی و البته مقاوم در شــرایط محیطی مختلف و توســعه فناوری‌های مبتنی بر تصاویر و داده‌های ماهواره‌ای ازجمله نیازهای توسعه‌ای مرتبط با این بخش است.
یکی از مهم‌ترین اهداف توسعه‌ای بخش هواشناسی، توســعه اقتصاد داخلی و همچنین کمک به توسعه سایر بخش‌های تحت حمایت آن و درنهایت اقتصاد ملی است؛ بنابراین روشن اســت که مسیر توسعه ملی کشــورها از کوچک‌ترین ضوابط و قوانین حاکم بر بخش هواشناســی متأثر خواهد بود.
بنابراین لازم است در بخش هواشناسی برنامه‌های جدیدی برای وضع قوانین جدید دنبال شــود. کم‌توجهی به مواردی مانند عدم ایجاد سیستم‌های مدیریتی و ناظر کارآمد و متعدد برای رصد وضعیت مواجهه با قوانین در بخش هواشناسی و همچنین عدم تدوین و وضع قوانین جدید متناسب با مسائل روز، می‌تواند کشور را در مواجهه با شرایط پیش رو با مشکلاتی روبه‌رو کند.
وقوع این گونه مســائل، دورنمای خلق فرصت‌های اقتصادی مرتبط بــا این حوزه و حوزه‌های مورد حمایت را با چالش روبه‌رو خواهد کرد. خلأها و نقص‌های قانونی در بخش هواشناســی کشــور به مشکلاتی مانند اقدامات موازی یا به اصطلاح موازی‌کاری این بخش در زمان مواجهه با مخاطرات طبیعی مانند سیل و سایر بخش‌ها می‌انجامد.
خسارت آلودگی هوا
یکی دیگر از مسائلی که اقتصاد هواشناسی را با چالش مواجه می‌کند موضوع آلودگی هوا است. آلودگی هوا و خسارت‌های آن بویژه در یک هفته اخیر، در بخش هواشناسی بیشترین موضوعی است که در مورد آن بحث می‌شود. با توجه به توسعه صنعتی و جغرافیایی شهرهای ایران در سال‌های اخیر، آلودگی هوا به یکی از معضلات و مشکلات کشور تبدیل شده است. معضل آلودگی هوا تنها مختص کشور ما نیست و سایر کشورهای توسعه‌یافته و صنعتی نیز این معضل را تجربه کرده‌اند اما در این کشورها اصلاحات و اقدامات ساختاری بویژه در بخش هواشناسی آلودگی هوا تا حدودی کنترل شده است.
برای جلوگیری و کنترل آلودگی هوا، تاکنون مصوبات متعددی وضع و ابلاغ شده که مهم‌ترین آنها قانون هوای پاک مصوب سال 1396 مجلس است. با وجود این قوانین و مصوبات باز هم خلأ‌هایی در برنامه‌های کاهش آلودگی هوا وجود دارد که برخی از راهکارها یا زیرساخت مورد نیاز برای اجرای این راهکارها نادیده گرفته شده‌اند.
طبق اطلاعات آماری، آلودگی هوا سالانه حدود 3751 نفر در شهر تهران قربانی می‌گیرد و همچنین میزان مرگ ومیر ناشی از آلودگی هوا در کل کشور به سالانه 11 هزار نفر می‌رسد و تقریباً آمار قربانیان آلودگی هوا با آمار تلفات جادهای برابری می‌کند. بر اساس این آمار، خسارت آلودگی هوا بر سلامتی شهروندان تهرانی حدود 2.3 میلیارد دلار تخمین زده شده است که این میزان برای کل کشور به 7 میلیارد دلار می‌رسد.
اسقاط خودروهای فرسوده از ابتدای سال 1402
یکی از مهم‌ترین برنامه‌های اجرای قانون هوای پاک، اسقاط خودروهای فرسوده است. علیرضا احمدی، رئیس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت در سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای از آغاز اسقاط خودروهای فرسوده از ابتدای سال آینده خبر داد.
احمدی درخصوص اجرایی نشدن قانون هوای پاک در بخش اسقاط خودروهای فرسوده، گفت: با تصویب قانون ساماندهی صنعت خودرو در مجلس، خودروسازان و واردکنندگان ملزم به مشارکت جدی در اسقاط خودروهای فرسوده می‌شوند که این موضوع منبع درآمدی مناسبی برای اسقاط خودروهای فرسوده خواهد بود.
انتهای پیام/